Technologia i dzieci w spektrum autyzmu – wsparcie czy wyzwanie?

Ich sposób myślenia bywa konkretny, logiczny, pozbawiony metafor, ale za to niezwykle dokładny i konsekwentny. Często nie rozumieją norm społecznych, ale potrafią być bezgranicznie lojalni, szczerzy i autentyczni w relacjach. Ich świat nie jest „mniej”, tylko „inaczej”. I jeśli go nie odrzucimy, możemy się z niego wiele nauczyć.
Dla wielu dzieci ze spektrum urządzenia ekranowe to nie tylko źródło rozrywki – to przestrzeń, w której mogą rozwinąć skrzydła, ale też – jeśli nie zachowamy uważności – mogą się w niej zagubić. Gdzie zatem leży granica między wspierającym wykorzystaniem technologii a niebezpieczną izolacją cyfrową?

Relacja dziecka z ASD i urządzeń ekranowych – między fascynacją a ucieczką

Dla wielu dzieci w spektrum autyzmu technologia staje się bezpieczną przystanią – ekran nie ocenia, nie wymaga reakcji emocjonalnych, nie obciąża społecznymi niuansami. Gry, filmy, aplikacje oferują przewidywalność, powtarzalność i możliwość kontroli – to coś, czego często brakuje im w codziennych relacjach społecznych.
Ale ta bliskość z ekranem bywa też pułapką. Zdarza się, że dziecko zanurza się w świecie cyfrowym tak głęboko, że trudno mu wrócić do rzeczywistości. Ekran staje się nie tylko źródłem bodźców, lecz także sposobem na unikanie kontaktu, regulację napięcia, a czasem wręcz ucieczką przed lękiem i przeciążeniem sensorycznym.
Dlatego tak ważna jest uważność zarówno w środowisku domowym, jak i szkolnym. Dziecko z ASD może korzystać z technologii intensywniej niż rówieśnicy, ale to nie oznacza, że powinno mieć do niej nieograniczony dostęp. Klucz tkwi w zrozumieniu, dlaczego dziecko sięga po ekran, jaką potrzebę zaspokaja i jak można tę potrzebę zaspokoić także w świecie rzeczywistym.

Technologia jako narzędzie wsparcia – nie tylko ekran, ale i most

Technologia może stać się realnym wsparciem dla dzieci w spektrum, jeśli jest stosowana z rozmysłem. Istnieje wiele narzędzi i aplikacji, które ułatwiają codzienne funkcjonowanie.
Wizualne harmonogramy (np. aplikacje: Choiceworks, Visual Schedule Planner czy Przyjazny Plan) pomagają uporządkować dzień, dają poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności:

• Choiceworks to aplikacja edukacyjna wspierająca dzieci w nauce codziennych rutyn, zarządzaniu emocjami oraz rozwijaniu umiejętności oczekiwania. Dzięki wizualnym harmonogramom i interaktywnym planszom pomaga w organizacji dnia, rozpoznawaniu uczuć i nauce cierpliwości. Użytkownicy mogą korzystać z ponad 180 gotowych obrazów lub dodawać własne zdjęcia i nagrania dźwiękowe, co umożliwia pełną personalizację. Dostępna jest na urządzenia z systemem iOS.
• Visual Schedule Planner to aplikacja na iPada stworzona z myślą o osobach potrzebujących wsparcia w organizacji dnia za pomocą wizualnych harmonogramów. Umożliwia tworzenie spersonalizowanych planów dnia z wykorzystaniem zdjęć, ikon, nagrań dźwiękowych oraz filmów instruktażowych. Dzięki takim funkcjom, jak: listy kontrolne, timery i przypomnienia, aplikacja wspiera użytkowników w samodzielnym wykonywaniu codziennych zadań. Dostępna jest na urządzenia z systemem iOS.
• Aplikacja Przyjazny Plan pozwala tworzyć plany aktywności o różnym stopniu tr...