Procedura „NIEBIESKIE KARTY” w szkole – pytania i odpowiedzi

Prawo w pigułce

Procedura „Niebieskie Karty” została wprowadzona w życie w 2010 r. na mocy ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r., zwanej obecnie ustawą o przeciwdziałaniu przemocy domowej, oraz na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” i wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023 r., poz. 1870; Dz. U. z 2024 r., poz. 1673). Chociaż nowa procedura obowiązuje od 15 listopada 2024 r., to w wielu placówkach oświatowych nie jest właściwie znana i wdrażana. Stąd konieczność wyjaśnienia wszystkich jej aspektów.

Co to jest procedura NK?

W Polsce jest to podstawowa procedura interwencji i pomocy w sytuacji, gdy mamy podejrzenie występowania przemocy domowej. Jej głównym celem jest zatrzymanie tej przemocy, czyli powstrzymanie osoby stosującej przemoc przed dalszym krzywdzeniem oraz zapewnienie bezpieczeństwa i niezbędnej pomocy osobom doznającym przemocy. „Niebieskie Karty” to procedura, na którą składają się czynności podejmowane przez przedstawicieli różnych instytucji i podmiotów, jakie są zobowiązane do reagowania w związku z podejrzeniem przemocy domowej. Procedura NK umożliwia również:

  • zapewnianie ochrony i udzielanie pomocy ze strony instytucji powołanych do takich działań,
  • prowadzenie zajęć korekcyjno-edukacyjnych z osobami stosującymi przemoc domową,
  • podnoszenie świadomości społecznej na temat przyczyn i skutków tejże przemocy,
  • przekazywanie informacji o możliwościach udzielania pomocy oraz jej formach.
     

Znowelizowana ustawa wprowadziła ważną zmianę w definicji dziecka w roli osoby doznającej przemocy domowej, wskazując, że przez osobę doznającą przemocy domowej należy także rozumieć małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej pomiędzy domownikami. To oznacza, że należy wszcząć procedurę NK zarówno w sytuacji, kiedy dziecko jest bezpośrednim obiektem przemocy domowej, jak i wtedy, gdy obserwuje przemoc. W kontekście dziecka doświadczającego przemocy domowej czynności podejmowane w tej procedurze to m.in.: diagnoza i ocena sytuacji domowej dziecka, wypełnienie NK – A, interwencje w środowisku rodzinnym, indywidualny plan pomocy dziecku, wizyty w środowisku, spotkania z osobami zaangażowanymi w procedurę. 

Jakie są powody zakładania NK? 

Najczęściej procedurę „Niebieskie Karty” rozpoczyna się w poniższych sytuacjach:

  • przemocy fizycznej (bicie, popychanie, szarpanie),
  • przemocy psychicznej (poniżanie, zastraszanie, obrażanie, izolowanie),
  • przemocy seksualnej (zmuszanie do współżycia, gwałt),
  • przemocy ekonomicznej (zabieranie rzeczy, pieniędzy, blokowanie dostępu do środków do życia),
  • nadużywania alkoholu, narkotyków, co prowadzi do zachowań przemocowych.
     

Kto może rozpocząć procedurę NK?

Grono osób uprawnionych do wszczęcia procedury NK jest jasno określone w art. 9A ust. 11–11d ww. ustawy. Może tego dokonać wyłącznie:

  • policjant,
  • pracownik socjalny jednostki or­ganizacyjnej pomocy społecznej,
  • pracownik ochrony zdrowia,
  • pracownik oświatowy,
  • nauczyciel wychowawca klasy lub nauczyciel znający sy­tuację domową małoletniego,
  • pedagog, psycholog lub terapeuta, będący przedstawicielami jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia lub organizacji pozarządowych,
  • członek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
  • żołnierz Żandarmerii Wojskowej,
  • pracownik socjalny specjalistycznego...

Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań magazynu "Wychowawca z klasą"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Możliwość pobrania materiałów dodatkowych
  • ...i wiele więcej!

Przypisy