O sharentingu, czyli dzieciach, które straciły swoją prywatność

Kto może zobaczyć nasz cyfrowy odcisk palca? 

Właściciele stron internetowych, którzy mogą śledzić, np. jak działają ich strony, ile osób na nie wchodzi czy ile czasu spędza w jakiej ich części, reklamodawcy monitorujący nasze zachowania w sieci i dopasowujący treści do naszych upodobań, a także organy państwowe dbające o bezpieczeństwo nas wszystkich. Szkopuł jednak w tym, że w gronie osób widzących nasze ślady cyfrowe są również cyberprzestępcy.

Czy możemy coś zrobić, by ochronić siebie i swoje dane? 

Możemy. I to wcale niemało. 

1. Powinniśmy się dowiedzieć, które nasze dane są szczególnie wartościowe i wrażliwe. 
2. Możemy ustawiać silne hasła do naszych skrzynek e-mailowych, kont społecznościowych, aplikacji bankowych i innych miejsc, gdzie zgromadzone są dane, które ktoś może bez naszej wiedzy i zgody wykorzystać. Można założyć kilka kont do różnych celów (jedno może być do kontaktów związanych z zakupami internetowymi, inne do bardzo chronionych danych, jak informowanie o stanie zdrowia, przesyłanie dokumentów elektronicznych z naszymi danymi, z danymi naszej rodziny, jeszcze inne do korespondencji związanej z mediami społecznościowymi). 
3. Możemy wgrać program antywirusowy na urządzenia elektroniczne, z których korzystamy. 
4. Możemy regularnie aktualizować oprogramowania. 
5. Jeśli to możliwe, możemy zdecydować, że nie korzystamy z otwartych sieci internetowych w miejscach publicznych i że sprawdzamy darmowe aplikacje i programy pod kątem bezpieczeństwa. 
6. Możemy się zastanawiać i świadomie, nie pod wpływem emocji decydować, co, gdzie i w jakim celu publikujemy w sieci.
    

Zadbanie o swoje bezpieczeństwo wymaga wysiłku i zajmuje czas, szczególnie gdy stawiamy w tej materii pierwsze kroki. Warto jednak wyobrazić sobie, że te działania są tożsame z tymi, gdy decydujemy, kogo zapraszamy do naszego domu, a kogo nie albo czy i jakie zamki zakładamy w naszych drzwiach. 

A co z tymi, którzy sami nie mogą zdecydować o tym, co publikowane jest w sieci? Sharenting – czym jest i jakie może mieć konsekwencje

Deutsche Telekom wyprodukował krótki, mocny film dotyczący sharentingu1, będący elementem kampanii społecznej na temat tego zjawiska. Para w wieku ok. 35 lat idzie do kina. Jest piękny ciepły wieczór. Równolegle na ekranie pokazywane są zdjęcia i filmiki, które bezrefleksyjnie publikowali w mediach społecznościowych, przedstawiające życie ich 9-letniej córeczki. Para kupuje bilety i siada w wygodnych fotelach w sali wypełnionej po brzegi ludźmi. Gdy gaśnie światło, na ekranie pojawia się twarz młodej kobiety, która jest ich córką i mówi do nich z przyszłości. Jej postać stworzyła sztuczna inteligencja na podstawie zdjęć opublikowanych w sieci. Każdy mógł je skopiować i wykorzystać do swoich, nieznanych rodzicom celów. Kobieta opowiada o konsekwencjach publikacji jej wizerunku – od wyśmiewania przez rówieśników, przez spreparowanie jej głosu przez sztuczną inteligencję i telefon do taty z prośbą o pomoc i pieniądze, aż po wykorzystanie tych zdjęć przez pedofilii. I prosi, by rodzice zadbali o ochronę jej wizerunku w sieci.

Czym jest sharenting? 

Sharenting (ang. share – dzielić się, udostępniać, parenting – rodzicielstwo) to pozbawione refleksji nad konsekwencjami publikowanie w internecie wrażliwych treści dotyczących swoich dzieci, np. zdjęć, filmów, informacji na temat życia dziecka.

Istnieją dwa rodzaje sharentingu: 

• Oversharenting, czyli nadmierne dzielenie się informacjami o swoich dzieciach w internecie, szczególnie na platformach społecznościowych: publikowanie zdjęć i filmów, opisywanie życie prywatnego i osiągnięć, informowanie o zachowaniach i postępach w rozwoju dziecka.
• Troll parenting – rozpowszechnianie treści, które kompromitują, upokarzają dziecko. Rodzic działa jak troll, np. śmiejąc się z błędów dziecka lub celowo wprowadzając je w błąd. 
   

Jaka jest sytuacja dzieci w sieci?

Fatalna. Większość rodziców regularnie korzystających z interne­­tu (75%) dzieli się zdjęciami lub filmami swoich dzieci. Częściej rozpowszechniają je rodzice młodszych dzieci. Jedna czwarta badanych rodziców wrzuca je do sieci średnio raz na tydzień (Living­stone i in., 2018)3. 21% rodziców publikuje zdjęcia/filmy z dziećmi w sieci raz w tygodniu lub częściej. 61% robi to raz w miesiącu lub częściej. Średnio miesięcznie badani rodzice publikują 6 zdjęć i 2 filmiki. 40% rodziców publikuje w mediach społecznościowych dorastanie swoich dzieci, a 81% spośród nich ocenia tę praktykę neutralnie lub p...