Dysleksja, czyli problemy nie tylko z czytaniem

Objawy dysleksji 

Różnorodność przyczyn występowania dysleksji powoduje, że zarówno objawy, jak i stopień ich natężenia również będą różnorodne. 

Niemniej jednak do typowych jej objawów można zaliczyć:

• opóźniony rozwój mowy,
• małą sprawność i koordynację ruchów podczas zabawy, samoobsługi, rysowania i pisania,
• wadliwą wymowę,
• trudności z wypowiadaniem złożonych słów,
• błędy gramatyczne,
• trudności z różnicowaniem głosek podobnych oraz z wy­dzieleniem sylab, głosek ze słów i z ich syntezą,
• trudności z układaniem ukła­­­danek i odtwarzaniem wzorów graficznych,
• oburęczność,
• mylenie prawej i lewej ręki,
• trudności w czytaniu mi­­­mo dobrej inteligencji oraz braku zaniedbania środowiskowego i dydak­tycz­nego,
• trudności z opanowaniem po­­prawnej pisowni,
• pismo zwierciadlane,
• mylenie liter podobnych pod względem kształtu,
• mylenie liter odpowiadających głoskom zbliżonym fonetycznie,
• opuszczanie liter, 
• popełnianie błędów ortograficznych pomimo znajomości zasad ortografii.
   

Wymienione objawy sprawiają, że dziecko doświadczające dysleksji będzie doznawało niepowodzeń nie tylko w nauce, ale także podczas zabawy, co niesie za sobą konsekwencje społeczne i emocjonalne. Porażki ponoszone w różnych obszarach życia będą wywoływały frustrację i obniżanie się poczucia własnej wartości.

Dlatego wspieranie osób z dysleksją nie może ograniczyć się tylko do modyfikacji materiałów dydaktycznych, przyjęcia innych kryteriów ­oceniania czy umożliwienia wykorzystania narzędzi technologii cyfrowej. Oprócz różnorodnej metodyki pracy potrzebne też będą działania środowiskowe, stwarzanie warunków odnoszenia sukcesów, kreowanie pozytywnych relacji rówieśniczych czy wsparcie emocjonalne.

Metody pracy z uczniem z dysleksją 

Problemy osób z dysleksją wynikają z licznych zaburzeń funkcjonowania różnych obszarów:

• funkcji percepcyjno-moto­­rycznych (spostrzega­nia wzrokowego, słuchowego, motoryki) i ich współdziałania (in­­tegracji percepcyjno-motorycznej),
• funkcji językowych,
• pamięci (wzrokowej, słu­cho­wej, ruchowej),
• lateralizacji,
• orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
   

Dlatego będą one wymagały wykorzystywania różnorodnych metod pracy, których celem będzie nie tylko ułatwienie nauki, ale także usprawnianie zaburzonych funkcji.

Dzieci z grupy ryzyka dysleksji oraz uczniowie i uczennice, u których rozpoznano te zaburzenia, doś­wiadczają często mylenia liter o podobnym kształcie, kształtów, figur geometrycznych, gubienia elementów liter lub cząstek wy­­razów. Przyczyną takiego stanu jest nieprawidłowa praca analizatora wzrokowego. Duży wysiłek wkła­dany w rozpoznawanie liter powo­duje trudności z opanowaniem czytania, skutkując niższym po­­ziomem osiągnięć szkolnych. Aby maskować niepowodzenia w czytaniu, uczniowie i uczennice próbują zgadywać wyrazy, przez co dochodzi do pomyłek i ko­­­lejnych trudnych sytuacji, gdyż niedokładne czytanie i konfabulacje powodują niepełne rozumienie teksu literackiego, naukowego czy treści zadania. W wypadku zaobserwowania tego typu trud­ności u dziecka należy bazować przede wszystkim na metodach opartych na wykorzystywaniu słuchu jako głównego kanału od­­bierania i przetwarzania informacji (podczas zapoznawania się z tek-
stem) oraz mowy (podczas prezentacji nabytej wiedzy i umie­jętności). Narzędzia technologii informacyjno-komunikacyjnej będą stanowiły tutaj istotną pomoc. 

Bywa jednak i tak, że osoby z dys­­leksją doświadczają zaburzeń w obszarze analizatora słuchowego, co z kolei może stać się przyczyną opóźnień w rozwoju mowy, trud­noś­­­ci w przyswajaniu długich i trudnych wyrazów, rozumieniu poleceń i instrukcji słownych oraz pisa­­­niu ze słuchu. Zaburzonej percepcji słuchowej towarzyszy zazwyczaj słabsza pamięć słu­cho­­­wa, czego następstwem są trud­ności w zapamiętywaniu wierszy, ciągów słów, liter symboli, czyli np. tabliczki mnożenia, dat, dni tygodnia. Im częściej nauczyciele i nauczycielki będą stosowali me­­­tody oparte na słuchu (np. dyk­to­­wanie zadań, notatek), tym trud­niejsza...